روزه ،احکامي مربوط به مواردي که روزه را باطل مي کند

مذهبيلطفا براي اطلاع از احکام ديني خود فقط به اين مطالب اکتفا نکنيد و به مرجع تقليد خود رجوع کنيد)

اين مطالب از پايگاه اطلاع‌رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمي سيدعلي خامنه‌اي (مد‌ظله‌العالي) در اين پست قرار داده شده است.

س : آيا تبعيت از اهل سنت در وقت افطار روزه در مراسم عمومي و مجالس رسمي و غير آن، جايز است؟ اگر مکلّف تشخيص دهد که اين متابعت از موارد تقيه نيست و دليلي براي التزام به آن وجود ندارد، وظيفه‏اش چيست؟
ج: تبعيت از ديگران در افطار روزه بدون احراز دخول وقت افطار، جايز نيست، و اگر از موارد تقيه باشد افطار جايز است، ولى روزه آن روز قضا دارد، و جايز نيست به‌طور اختيارى افطار نمايد مگر بعد از آنکه داخل شدن شب و پايان يافتن روز را با يقين حسى و يا با حجت شرعى احراز نمايد.
س : اگر روزه‏دار باشم و مادرم مرا وادار به خوردن غذا يا نوشيدن کند، آيا روزه‏ام باطل مي‏شود؟
ج: خوردن و آشاميدن روزه را باطل مى‏کند، هرچند بر اثر درخواست و اصرار شخص ديگرى باشد.
س : اگر چيزي به زور وارد دهان روزه دار شود و يا سر او به همان صورت داخل آب گردد، آيا روزه‏اش باطل مي‏شود؟ اگر وادار به باطل کردن روزه‏اش شود، مثلاً به او بگويند که اگر روزه‏ات را نخوري، ضرري به خودت يا مالت وارد مي‏سازيم، او هم براي دفع اين ضرر غذا بخورد، آيا روزه‏اش صحيح است؟
ج: روزه شخص روزه دار با داخل شدن چيزى در حلقش بدون اختيار و يا با فرو بردن سرش به همان صورت به زير آب باطل نمى‏شود، ولى اگر خودش بر اثر اکراه ديگرى مرتکب مفطرى شود، روزه‏اش باطل خواهد شد.
س : اگر روزه دار جاهل باشد به اينکه تا به حد ترخص نرسيده، نبايد قبل از زوال افطار کند، و قبل از حد ترخص به اين اعتبار که مسافر است، افطار نمايد، روزه اين شخص چه حکمي دارد؟ آيا قضا بر او واجب است يا حکم ديگري دارد؟
ج: در فرض مرقوم، روزه‌اش باطل است و بايد آن را قضا کند لکن اگر از حکم مسأله، غافل بوده کفّاره ندارد.
س : هنگامي که مبتلا به بيماري زکام بودم، مقداري از اخلاط سر و سينه در دهانم جمع شده بود که به جاي بيرون انداختن، آن را فرو بردم، آيا روزه‏ام صحيح است يا خير؟ در بعضي از روزهاي ماه مبارک رمضان در منزل يکي از اقوام بودم که بر اثر زکام و خجالت و حيا مجبور شدم با خاک، تيمم بدل از غسل واجب بکنم و تا نزديک ظهر غسل نکردم. اين کار براي چند روز تکرار شد، آيا روزه‏ام در آن روزها صحيح است يا خير؟
ج: فرو بردن اخلاط سر و سينه ضررى به روزه نمى‏رساند، ولى اگر به فضاى دهان رسيده باشد بنا بر احتياط واجب بايد از فرو بردن آن خوددارى نمايد، و اما ترک غسل جنابت قبل از طلوع فجرِ روزى که مى‏خواهيد روزه بگيريد و انجام تيمم بدل از غسل به جاى آن، اگر به خاطر عذر شرعى باشد و يا تيمم در آخر وقت و به خاطر تنگى آن باشد، موجب بطلان روزه نيست و روزه شما با تيمم صحيح است. در غير اين صورت، روزه شما در آن روزها باطل است.
س : من در معدن آهن کار مي‏کنم که طبيعت آن اقتضا مي‏کند هر روز داخل معدن شده و در آن کار کنم و هنگام استفاده از ابزار کار غبار وارد دهانم مي‏شود، بقيه ماههاي سال هم به همين صورت بر من مي‏گذرد، تکليف من چيست؟ آيا روزه من در اين حالت صحيح است؟
ج: فرو بردن غبار غليظ هنگام روزه بنا بر احتياط واجب موجب باطل شدن آن است و بايد از آن پرهيز نمود، ولى مجرد داخل شدن غبار در دهان و بينى بدون اينکه به حلق برسد، روزه را باطل نمى‏کند.
س : من در روز ماه رمضان به علّت اغواي شيطان تصميم گرفتم روزه‏ام را باطل کنم لکن قبل از اين که عملي که روزه را باطل مي‏کند انجام دهم، از تصميم خود منصرف شدم حکم روزه‏ام چيست؟ و اگر اين امر در روزه غير ماه رمضان پيش آيد چه حکمي دارد؟
ج: در روزه ماه رمضان اگر در اثناى روز از نيت روزه گرفتن بر گردد به‌طورى که قصد ادامه روزه نداشته باشد، روزه‏اش باطل مى‏شود و قصد دوباره او براى ادامه روزه فايده ندارد، البته تا اذان مغرب بايد از کارى که روزه را باطل مى‌کند خوددارى کند. امّا اگر دچار ترديد شود به اين معنى که هنوز تصميم نگرفته است روزه را باطل کند، يا تصميم بگيرد کارى را که موجب باطل شدن روزه است صورت دهد و هنوز آن را انجام نداده در اين دو صورت صحّت‏ روزه او محل اشکال است و احتياط واجب آن است که روزه را تمام کند و بعداً هم آن را قضا نمايد. هر روزه واجب معيّن ديگر ـ مانند نذر معيّن و امثال آن ـ نيز داراى همين حکم است.
س : آيا اگر از دهان شخص روزه دار خون بيايد، روزه‏اش باطل مي‏شود؟
ج: روزه به سبب آن باطل نمى‏شود، ولى واجب است که از رسيدن خون به حلق جلوگيرى کند.
س : حکم استعمال دخانيات مانند سيگار در حال روزه چيست؟
ج: احتياط واجب آن است که روزه‏دار از دودهاى انواع دخانيات و نيز مواد مخدّرى که از راه بينى يا زير زبان جذب مى‏شود خوددارى کند.
س : آيا ماده «ناس» که از توتون و غير آن ساخته مي‏شود و براي چند دقيقه زير زبان گذاشته شده و سپس از دهان بيرون انداخته مي‏شود، مبطل روزه است يا خير؟
ج: احتياط واجب آن است که روزه دار از مواد مخدري که از راه بيني يا زير زبان جذب ميشود، خودداري کند.
س : نوعي داروي طبي براي اشخاص مبتلا به تنگي نفس شديد وجود دارد که عبارت است از يک قوطي که در آن مايع فشرده شده وجود دارد و با فشار دادن آن داروي مايع بصورت پودر گاز از طريق دهان وارد ريه شخص بيمار شده و موجب تسکين حال وي مي‏گردد. گاهي بيمار مجبور مي‏شود در يک روز چندين بار از آن استفاده کند، آيا با وجود استفاده از اين دارو، روزه گرفتن جايز است؟ با توجه به اينکه بدون استفاده از آن روزه گرفتن غيرممکن و يا بسيار سخت خواهد بود.
ج: وسيله مذکور اگر صرفا براي بازکردن راه تنفسي استفاده ميشود، مبطل روزه نيست.
س : من در بيشتر روزها آب دهانم با خوني که از لثه‏هايم مي‏آيد مخلوط مي‏شود و گاهي نمي‏دانم آب دهاني که فرو مي‏برم همراه با خون است يا خير؟ روزه‏ام با اين حال چه حکمي دارد؟ اميدوارم مرا راهنمايي فرماييد.
ج: اگر خون لثه در آب دهان مستهلک شود، محکوم به طهارت است و بلعيدن آن اشکال ندارد و مبطل روزه نيست، و همچنين در صورت شک در همراه بودن آب دهان با خون، فرو بردن آن اشکال ندارد و به صحّت‏ روزه ضرر نمى‏زند.
س : در يکي از روزهاي ماه رمضان روزه گرفتم ولي دندان‌هايم را مسواک نزدم، و بدون اينکه باقي‌مانده غذاهاي لابلاي دندانها را عمداً ببلعم، خودبخود بلعيده شده است. آيا قضاي روزه آن روز بر من واجب است؟
ج: اگر علم به وجود باقى‌مانده غذا در بين دندانهايتان و يا علم به رسيدن آن به حلق نداشته‏ايد و فرو رفتن آن هم عمدى و با التفات نبوده، قضاى روزه بر شما واجب نيست.
س : از لثه شخص روزه‏داري خون زيادي خارج مي‏شود، آيا روزه‏اش باطل مي‏شود؟ آيا براي او ريختن آب با ظرف بر سرش جايز است؟
ج: با خروج خون از لثه تا آن را فرو نبرده است، روزه باطل نمى‏شود. همچنين ريختن آب بر روى سر توسط ظرف و مانند آن به صحّت‏ روزه ضرر نمى‏رساند.
س : داروهاي مخصوصي براي معالجه بعضي از بيماري‏هاي زنان وجود دارد (شيافهاي روغني) که در داخل بدن گذاشته مي‏شود، آيا استفاده از آن موجب بطلان روزه مي‏شود؟
ج: استفاده از آن داروها به روزه ضرر نمى‏رساند.
س : نظر شريف جنابعالي درباره تزريق آمپول و ساير تزريقات نسبت به روزه‌داران در ماه مبارک رمضان، چيست؟
ج: احتياط واجب آن است که روزه‏دار از آمپول‏هاى مقوّى يا مغذّى و هر آمپولى که در رگ تزريق مى‏شود و نيز انواع سرم‏ها خوددارى کند، لکن آمپول‏هاى دارويى که در عضله تزريق مى‏شود و نيز آمپول‏هايى که براى بى‏حسّ کردن به کار مى‏رود، مانعى ندارد.
س : آيا خوردن قرص فشار خون در حال روزه جايز است يا خير؟
ج: اگر خوردن آن در ماه رمضان براى درمان فشار خون ضرورى باشد، اشکال ندارد، ولى با خوردن آن روزه باطل مى‏شود.
س : اگر من و بعضي از مردم بر اين عقيده باشيم که بر استفاده از قرصها جهت مداوا عنوان خوردن و آشاميدن صدق نمي‏کند، آيا عمل به آن جايز است و به روزه‏ام ضرر نمي‏زند؟
ج: خوردن قرص روزه را باطل مى‏کند.
س : اگر شوهر با همسر خود در ماه رمضان جماع نمايد و زن نيز به آن راضي باشد چه حکمي دارد؟
ج: بر هر يک از آنان حکم افطار عمدى جارى است و علاوه بر قضا، کفّاره هم بر هر دو واجب است.
س : اگر مردي با همسرش در روز ماه رمضان شوخي و ملاعبه نمايد، آيا به روزه‏اش ضرر مي‏رساند؟
ج: اگر منجر به انزال منى نشود، به روزه خللى وارد نمى‏کند.

روزه